Η Οίτη υψώνεται στα όρια των νο­μών Φθιώτιδας και Φωκίδας και απλώνεται ανάμεσα σε τρία βουνά, Βαρδουσία, Γκιώνα και Καλλίδρομο, με κορυφές Πύργος (2152 μ.), Σέμπι (2086 μ.) και Γρεβενόν (2082 μ.). Στην κορυφή αυτή ανέβηκαν οι πρώτοι βα­σιλείς της Ελλάδας Όθωνας και Αμα­λία, όπου και έστησαν μία μαρμάρινη στήλη γι' αυτό και ονομάζεται Σημείο Βασιλίσσης.

Η Οίτη είναι ένα βουνό ασυνήθιστο. Όλες του οι πλευρές, εκτός από τη νότια είναι απόκρημνες και δύσβατες. Όταν όμως ανεβεί κανείς ψηλά ξαφνικά όλα αλλάζουν. Το τοπίο είναι ήρεμο, τελείως διαφορετικό από αυτό των Βαρδουσίων και της Γκιώνας, που με την αλπική τους διαμόρφωση εντυπω­σιάζουν περισσότερο τον πεζοπόρο.

Οι πλαγιές της Οίτης είναι κατάφυ­τες από δρυς, πουρνάρια, κέδρους και κουμαριές. Ψηλότερα τα κεφαλλονίτικα ελατά καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος του βουνού, ενώ μπορεί να παρατηρήσει κανείς μια μεγάλη ποικιλία από πλατύφυλλα δένδρα και θάμνους. Παντού στις πλαγίες αλλά και στις απόκρημνες χαράδρες φυτρώνουν πανέμορφα λουλούδια. Στην Οίτη έχουν καταγραφεί περισσότερα από 1200 εί­δη φυτών, αριθμός που την κατατάσσει στις πλουσιότερες χλωριδικά πε­ριοχές της χώρας. Αρκετά είναι και τα είδη που υπάρχουν μόνο στην Οίτη και πουθενά αλλού στον κόσμο, γι' αυτό και χαρακτηρίζονται ως ειδικής προστασίας.

Οι δυσπρόσιτες χαράδρες δεν απο­τελούν καταφύγιο μόνο για σπάνια φυτά, αλλά και για πολλά άγρια θηλαστικά, ενώ στα πυκνά δάση και στους θαμνότοπους φωλιάζουν πολλά είδη πουλιών. Τέλος στις μόνιμες λιμνούλες της ανώτερης ζώνης του βουνού αναπαράγεται ο αλπικός τρίτωνας. Για την προστασία του μοναδικού οικοσυστήματος δημιουργήθηκε το 1966 ο Εθνικός Δρυμός Οίτης.

Η Οίτη είναι βουνό πλούσιο σε νε­ρά. Από τα οροπέδια της πηγάζουν ο Ασωπός και ο Γοργοπόταμος που καταλήγουν, αφού περάσουν μέσα από απόκρημνα φαράγγια στο Σπερχειό. Ο Γοργοπόταμος (Δύρας), συνδέεται και με τη μυθολογία της Οίτης, ανάβλυσε για να σώσει τον καιόμενο Ηρακλή.

Στα νότια η Οίτη ενισχύει με διάφορα ρέματα νερά του Μόρνου. Σε όλο το

βουνό υπάρχουν πηγές. Ενώ την άνοι­ξη όταν τα νερά είναι πε­ρισσότερα   δεν   λείπουν και  οι  καταρράκτες.Βουνό που παρακολούθησε από κο­ντά τη ζωή της Φθιώτιδας συμμετείχε σε όλα τα μεγάλα γεγονότα του μύθου και της ιστορίας της.

Στην αρχαιότητα φιλοξένησε το μυ­θικό τέλος του Ηρακλή, που αποχωρί­στηκε την ανθρώπινη υπόσταση του εκεί ψηλά δυτικά από την κορυφή Ξεροβούνι, όπου έχει ανασκαφεί η θεμε­λίωση δωρικού ναού, που θεωρείται ότι ήταν αφιερωμένος στον Ηρακλή.

Φιλοξένησε επίσης τα οχυρά της Ακύφας (Κάνιανη), της Τραχίνας (Ηράκλεια), (εκεί κοντά ήταν όπως αναφέρει ο Παυσανίας και ο τάφος της Δηιάνειρας της γυναίκας του Ηρακλή) και της Υπάτης, της αρχαίας πρωτεύουσας των Αινειάνων, κραταιός οικισμός που διατήρησε την ακμή του σε όλη τη διάρκεια του μεσαίωνα (Νέαι Πάτραι) και στην περίοδο της Τουρκοκρατίας (Πατρατζίκι).

Η Υπάτη είναι γνωστή και για τα λουτρά της. Τα λουτρά (θέρμαι), είναι γνωστά ήδη από τον 4ον αιώνα π.Χ. και ήταν αφιερωμένα στη θεά του έρω­τα και της ομορφιάς Αφροδίτη. Πι­στεύεται πως το ιαματικό νερό ανάβλυσε μετά από μεγάλο σεισμό.

Δυτικά της Υπάτης βρίσκεται η Μονή Αγάθωνος. Ιδρύθηκε τον 15ο αι. και η ονομασία της προέρχεται από τον φερόμενο ως κτήτορα, μοναχό Αγάθω­να. Το 1780 έπαθε καταστροφές από σεισμό. Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 21 το μοναστήρι πυρπο­λήθηκε από τους Τούρκους. Γιορτάζει στις 6 και στις 15 Αυγούστου, αλλά και στις 10 Φεβρουαρίου. Στο χώρο του μοναστηριού φιλοξενήθηκε παλαι­ότερα σχολή δασοφυλάκων και σήμερα λειτουργεί το Μουσείο Εθνικού Δρυμού Οίτης, όπου το οικείο δασαρχείο έχει οργανώσει έκθεση με τα κυ­ριότερα ζωικά και φυτικά είδη του δρυμού.

Στα ταραγμένα χρόνια από το ύστε­ρο Βυζάντιο μέχρι και το τέλος της Τουρκοκρατίας, τα σπήλαια, τα δάση και οι διαβάσεις της Οίτης αποτέλε­σαν ορμητήρια αντίστασης και γέμι­σαν από τον αχό των διωγμών

Στη σκιά των πλατάνων των Κομποτάδων συσκέφθηκαν οι οπλαρχηγοί Διάκος, Πανουργιάς, Δυοβουνιώτης.

Στην σύγχρονη ιστορία, η Οίτη είναι συνδεδεμένη με την αντίσταση κατά των Γερμανών. Το μεγαλύτερο ποτάμι που βγαίνει από τα σπλάχνα της, ο Γοργοπόταμος, έκρυψε στη βοή του την προετοιμασία για την ανατίναξη της γέφυρας. Οι εκρήξεις που την γκρέμισαν ακούστηκαν μέ­χρι την Λαμία, αλλά ο απόηχος τους έφτασε παντού.

Η Οίτη ονομάζεται Καταβόθρα που σημαίνει υπόγειος οχετός. Στο ομώνυ­μο οροπέδιο της, στη βάση μεγάλου βράχου χαίνει το στόμιο της Καταβόθρας μιας φυσικής σήραγγας όπου εισ­ρέουν τα νερά για να καταλήξουν όπως πιστεύεται στο Γοργοπόταμο.

Στα δημοτικά τραγούδια της Ρούμελης η Οίτη είναι γνωστή μόνο ως Καταβόθρα.

Π .χ. Ο κλέφτης, την ώρα που δολοφονημένος ψυχορραγεί στέλνει μηνύματα, στους συντρόφους του που βρίσκονται ψηλά στην Οίτη:

«Εσείς πουλιά τικ Λιάκουρας

κι αηδόνια τον Σαλώνων,

κι εσύ πετρίτη γλήγορε,

που πας στις Καταβόθρες

χαιρέτα μου την κλεφτουριά

το Γιάννη Δυοβουνιώτη

Τούρκους να μην πιστέψουνε

κι αγάδες Σαλωνίτες».

 Σήμερα, στα μονοπάτια της ο πεζο­πόρος μπορεί να θαυμάσει την ποικι­λία και την ομορφιά των τοπίων. Τα δάση των φυλλοβόλων δημιουργούν κάθε φθινόπωρο μια πανδαισία χρω­μάτων, ενώ το χειμώνα οι γύρω χιονισμένες απόκρημνες κορυφές που ξε­προβάλλουν πάνω από τα ελατοδάση θυμίζουν Αλπεις ..